4 rzeczy, których nie wiedziałeś na temat Rembrandta!

Rembrandt Harmenszoon van Rijn, wyjątkowy artysta, zapisuje się w historii sztuki jako niezwykle istotna postać. Urodzony w 1606 roku w Lejdzie, w Holandii, zmarł w 1669 roku w Amsterdamie. Rembrandt zdobył uznanie dzięki swojej niezrównanej technice światłocienia oraz umiejętności oddania emocji i indywidualności swoich modeli. Jego twórczość obejmuje różnorodne tematy, takie jak portrety, sceny historyczne, biblijne i mitologiczne, martwe natury oraz pejzaże. To jednak przede wszystkim portrety wyróżniają się głębią psychologiczną i unikalnym spojrzeniem na przedstawiane postaci. Rembrandt potrafił dostrzec piękno i ukryte znaczenie w zwykłych, ludzkich twarzach, nadając im niepowtarzalny wydźwięk.

obrazy do restauracji

Rembrandt spędził znaczną część swojego życia w Lejdzie

Mimo że pod względem artystycznym Amsterdam uchodzi za miasto związanego z Rembrandtem, malarz spędził pierwsze 25 lat swojego życia w Lejdzie. Tam właśnie urodził się w 1606 roku i uczęszczał do lokalnej szkoły łacińskiej. W wieku zaledwie 14 lat zdecydował się porzucić studia uniwersyteckie na rzecz pasji malarskiej. Jego ojciec był młynarzem, a matka pochodziła z rodziny piekarza, dzięki czemu cieszył się względnym dostatkiem.

Już we wczesnym dzieciństwie Rembrandt przejawiał artystyczny talent. Przez trzy lata pobierał nauki u miejscowego malarza, Jacoba Swanenborgha, po czym zdał sobie sprawę, że jeśli chce poświęcić się malarstwu na pełen etat, musi przenieść się do Amsterdamu. Tam kontynuował naukę pod kierunkiem Pietera Lastmana. Po sześciu miesiącach powrócił jednak do Lejdy i założył własne studio w 1624 lub 1625 roku (nie ma pewności co do daty). Jednak w 1631 roku podjął ostateczną decyzję o powrocie do Amsterdamu.

Porównując możliwości zarobkowe jako artysty, Lejda nie była w stanie dorównać Amsterdamowi, który był kolebką holenderskiego Złotego Wieku. Dlatego Rembrandt zdecydował się osiedlić w Amsterdamie, gdzie został członkiem cechu malarzy i odniósł wielki sukces jako profesjonalny malarz portrecista.

Rembrandt nigdy nie opuścił granic kraju

Artysta ani razu nie wyruszył w podróż poza granice Holandii, która wówczas nosiła nazwę Republiki Zjednoczonych Prowincji, a w trakcie swojego życia niewiele z jego obrazów opuściło kraj. Jednak jego druki rozprzestrzeniały się w Europie, co przyczyniło się do zdobycia przez niego reputacji, zwłaszcza na początku kariery. W tamtych czasach było typowe, że studenci malarstwa podróżowali do Włoch jako część swojego szkolenia, ale Rembrandt pozostał w granicach Holandii.

To czego mu brakowało pod względem przygody związanej z podróżami, rekompensował oczywistym talentem, który osiągnął wysokości niewidziane wcześniej w jego ojczyźnie. Jego biograf Arnold Houbraken napisał w jego życiorysie z 1718 roku, że „Rembrandt nie chciał podporządkować się zasadom innych ludzi”. Rembrandt tworzył według własnych reguł, niezależnie od wpływów z zewnątrz, i osiągnął niezatarte miejsce w historii sztuki.

Jego wielkiego sukcesu nie byłoby, gdyby nie era holenderskiego Złotego Wieku

W wielu europejskich krajach w tamtym czasie malarze i kompozytorzy często znajdowali zatrudnienie w kościele katolickim. Jednak gdy Rembrandt dorastał w okresie reformacji, Kościół reformowany nie pełnił już roli mecenasa sztuki. 

Dlatego też bycie w stolicy biznesu było niezwykle istotne. Rembrandt swoje utrzymanie zawdzięczał prywatnym, zamożnym kupcom, a dzięki gospodarczemu rozkwitowi w początkowym okresie swojej kariery, liczba bogatych mecenasów była duża, a biznes mógł rozwijać się z łatwością.

Rembrandt słynął z nieodpowiedzialności finansowej i ostatecznie zbankrutował

W 1634 roku Rembrandt poślubił Saskię van Uylenburgh i zamieszkał w domu na ulicy Nieuwe Doelenstraat, w zamożnej dzielnicy holenderskiego Złotego Wieku, z widokiem na rzekę Amstel. Jednak niedługo potem przeprowadzili się do jeszcze bardziej imponującej posiadłości na dzisiejszej ulicy Jodenbreestraat, tuż obok miejsca, w którym Rembrandt pracował.

Ten dom przekraczał znacznie jego możliwości finansowe – wydawał więcej pieniędzy, niż mógł zarobić, i podejrzewano, że podejmował bardzo nieprzemyślane inwestycje, co stało się powtarzającym się schematem w jego życiu. Mieszkał tam od 1639 roku, aż do momentu ogłoszenia bankructwa w 1656 roku. Dziś ten dom nadal stoi i jest znany jako Muzeum Domu Rembrandta, cieszące się dużym zainteresowaniem wśród turystów.

Rembrandt zatrudnił niańkę, Geertje Dircx, do opieki nad swoim synem Titusem, a po śmierci Saskii rozpoczął z nią romans. W 1662 roku, w skrajnej biedzie i zdesperowany o pieniądze, Rembrandt sprzedał grób żony.

Wkrótce potem związał się z kolejną kobietą, Hendrickje Stoffels, a w rezultacie został pozwany przez Geertje Dircx za złamanie obietnicy małżeńskiej — praktyki prawniczej, która obecnie już nie istnieje, a która wiązała się z prawnymi konsekwencjami obietnicy małżeńskiej mężczyzny wobec kobiety. Okazało się, że Rembrandt obiecał Geertje małżeństwo, ale teraz łamał tę obietnicę, angażując się w związek z inną kobietą. To tylko pogłębiło jego kłopoty finansowe.

Możliwe, że ekscentryczność Rembrandta, niechęć do podporządkowywania się regułom, skłonność do szybkiego wydawania pieniędzy i niesformalizowane związki mogły prowadzić do alienacji artysty od wysokiego społeczeństwa Amsterdamu, co z kolei mogło wpływać na liczbę potencjalnych zamówień. Niemniej jednak, niektórzy mecenasi nie byli zrażeni tymi kontrowersjami, a mimo trudności finansowych w późniejszym okresie życia, Rembrandt kontynuował malowanie aż do późnej starości, tworząc swoje arcydzieła nawet w latach sześćdziesiątych.

Jego technika malarska była niezwykle precyzyjna i odważna. Zniewalająco operował światłem i cieniem, tworząc niesamowite kontrasty i atmosferyczne nastroje. Jego szkice i rysunki również zasługują na uwagę, prezentując jego niezwykłą biegłość i błyskotliwość w oddawaniu formy. Rembrandt był niezwykle płodnym artystą, pozostawiając po sobie ponad 600 obrazów, 400 rysunków i 2000 grafik. Jego prace inspirowały wielu twórców na przestrzeni wieków i miały głęboki wpływ na rozwój sztuki. Jego styl, często określany jako „efekt Rembrandta”, jest rozpoznawalny i podziwiany na całym świecie. Podsumowując: Rembrandt był geniuszem malarstwa, który łączył w sobie doskonałość techniczną z niezwykłym wyczuciem psychologii człowieka. Jego dzieła wciąż zachwycają i inspirują, stanowiąc niezatarte piętno w historii sztuki.